خرد خام

محمد تقی جهانبخش، کارشناس مسائل روسیه در گفتگو با خبرنگار صبح توس در خصوص پشت پرده جوسازی‌های اخیر در حمایت‌های روسیه از دولت سوریه اظهار داشت: حمایت از سوریه اصولاً در چهارچوب امنیت ملی و دکترین امنیت روسیه است که یک حلقه امنیتی برای خود تعریف کرده است.

وی در ادامه با بیان اینکه این چهارچوب یکی حول مرزهای خود روسیه در منطقه آسیای مرکزی، قفقاز و جمهوری‌های پیشین و دیگر هم به منطقه‌ای که در اصطلاح به آن خارج دور گفته می‌شود ترسیم شده است خاطرنشان کرد: اصولاً خاورمیانه در دکترین سیاست خارجه روسیه اهمیت چندانی ندارد، اما از آنجا که حضور روسیه در پایگاه نظامی که در سوریه دارند بسیار حائز اهمیت است و از این طریق روسیه می‌تواند هم‌جوار با اروپا باشد و حتی تحرکات اروپایی‌ها و ناتو را ارزیابی کند و در مواقع لزوم واکنش نشان بدهد، حضور در سوریه برای روسیه مهم تلقی می‌شود.

پی نوشت:

پیوند این مطلب در پایگاه خبری تحلیلی صبح توس

پیوند این مطلب در سایت روزنامه خراسان

محمد تقی جهانبخش، کارشناس مسائل روسیه در گفتگو با خبرنگار صبح توس در خصوص پشت پرده جوسازی‌های اخیر در حمایت‌های روسیه از دولت سوریه اظهار داشت: حمایت از سوریه اصولاً در چهارچوب امنیت ملی و دکترین امنیت روسیه است که یک حلقه امنیتی برای خود تعریف کرده است.

وی در ادامه با بیان اینکه این چهارچوب یکی حول مرزهای خود روسیه در منطقه آسیای مرکزی، قفقاز و جمهوری‌های پیشین و دیگر هم به منطقه‌ای که در اصطلاح به آن خارج دور گفته می‌شود ترسیم شده است خاطرنشان کرد: اصولاً خاورمیانه در دکترین سیاست خارجه روسیه اهمیت چندانی ندارد، اما از آنجا که حضور روسیه در پایگاه نظامی که در سوریه دارند بسیار حائز اهمیت است و از این طریق روسیه می‌تواند هم‌جوار با اروپا باشد و حتی تحرکات اروپایی‌ها و ناتو را ارزیابی کند و در مواقع لزوم واکنش نشان بدهد، حضور در سوریه برای روسیه مهم تلقی می‌شود.

جهانبخش در ادامه یکی از دلایل حمایت روسیه از دولت سوریه را به چالش کشیدن برنامه آمریکا در خاورمیانه و مقابله با روند تک‌قطبی سازی جهان دانست و تصریح کرد: آمریکایی‌ها پس از فروپاشی شوروی و به‌ویژه در هزاره جدید، یک‌جانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل را در دستور کار خود داشته‌اند و این امر در سیاست‌های این کشور به‌ویژه در خاورمیانه مشهود است. در مقابل روسیه، چین، ایران و برخی کشورهای دیگر تلاش کرده‌اند تا نظام بین‌الملل چندقطبی شده و در آن بازیگران متعددی ایفای نقش کنند.

وی دلیل دیگر حمایت‌های روسیه را مبارزه با افراط‌گرایی اسلامی در بیرون مرزهای روسیه برشمرد و اذعان نمود: روس‌ها خاک‌ریز امنیتی خود را به لحاظ دینی و مذهبی، بیرون از مرزهای جغرافیایی خود تعریف کرده‌اند و این را می‌دانند که اگر با افراط‌گرایی اسلامی در سوریه مبارزه نکنند، باید منتظر مبارزه با این مسئله در مرزهای خود و در چچن، اینگوش و داغستان باشند.

این کارشناس مسائل روسیه با اشاره به اینکه منافع اقتصادی و قراردادهای نظامی و… دلیل دیگری است که روس‌ها را مجاب به حمایت از سوریه کرده است، تأکید کرد: روس‌ها در سیاست خارجه خود بسیار واقع‌گرا و واقع‌بین هستند و هزینه‌های اضافی را متحمل نمی‌شوند و در تمام سیاست‌های خود بسیار محافظه‌کار هستند و زمانی اقدام و هزینه می‌کنند که ما به ازای عینی داشته باشد.

این کارشناس مسائل روسیه دلایل متعددی را برای ورود روسیه به مسئله سوریه و ایستادن پای ساختار سیاسی سوریه برشمرد و اظهار داشت: روس‌ها برای اولین بار بعد از فروپاشی شوروی، به کمک ایران یک فضایی را برای اعمال قدرت خود در بیرون از منطقه اوراسیا پیدا کرده و آرزویی که بعد از فروپاشی شوروی برای بازیگری بیرون از حوزه نفوذ سنتی خود و به‌ویژه در خاورمیانه داشتند را به واقعیت تبدیل نموده‌اند. این مسئله پرستیژ روسیه در نظام بین‌الملل را به‌عنوان بازیگری قدرتمند و متنفذ، تقویت کرده است.

وی خاطرنشان کرد: با این وجود هیچ‌یک از مسائل فوق نمی‌تواند ورود روسیه به فاز نظامی در مسائل سوریه را توجیه کند گزارش‌های رسیده از اقدامات نظامی روسیه علیه مخالفان سوریه را گزارش‌های دقیقی نیست و معلوم نیست که هواپیمایی از روسیه مواضع داعش را بمباران کرده باشد و بعید می‌دانم که روسیه آشکارا به درگیری نظامی در سوریه وارد شود، چرا که منفعت فوری در سوریه ندارد. وی یکسری مسائل تبلیغاتی نظیر عکس گرفتن سربازان روسی در خیابان‌ها پای تصویر بشار اسد، حضور در پایگاه‌های ارتش سوریه و اقداماتی از این دست را بیشتر تبلیغاتی ارزیابی کرد و گفت: چیزی که در عمل اتفاق افتاده است بیش از اقدامات تبلیغاتی برای تقویت جایگاه خود در سوریه و مسائل بین‌المللی نیست.

جهانبخش با بیان اینکه روس‌ها با این تبلیغات به‌دنبال نشان دادن اعتمادبه‌نفس خود در مسائل بین‌المللی هستند، اذعان نمود: روس‌ها به‌دنبال ایفای نقشی فعال در مناسبات خاورمیانه هستند و برای آنکه نشان دهند که بعد از وقوع حوادثی نظیر درگیری‌های اوکراین و تحریم‌هایی که اروپا و غرب علیه روسیه اعمال کرد، روسیه تضعیف نشده و همچنان کشور قدرتمندی است؛ بنابراین ایفای نقش فعال در اتفاقات خاورمیانه یکی از اهداف مهم روسیه است.

وی تأکید و ایستادگی بر خطوط قرمز روسیه، همانند مسئله اوکراین را از دیگر اهداف روس‌ها برشمرد و تصریح کرد: به چالش کشیدن غرب در خاورمیانه و ارسال این پیام به متحدین خود که اگر لازم باشد از متحدین خود دفاع خواهیم کرد، از دیگر اهداف روسیه است و خط جدیدی که تحت عنوان حمایت از سوریه در یکی دو هفته اخیر شکل گرفته است بیشتر حول این محورها است.

جهانبخش با بیان اینکه آمریکا و غرب مطلقاً علاقه‌مند به فعال شدن روسیه در خارج از حوزه‌های منطقه پیرامون خود نیستند، تأکید کرد: این فضاسازی بیشتر به این منظور است که از کنش گری و بازیگری روسیه در مسائل خاورمیانه که احتمالاً به ارتقاء مناسبات این کشور با جمهوری اسلامی ایران نیز خواهد انجامید هراسان هستند و از این جهت این فضاسازی‌ها صورت گرفته است.

وی همکاری روسیه و ایران به‌طورکلی و در سوریه به‌طور خاص را یک همکاری در سطح راهبردی ندانست و گفت: بحران سوریه، ایران و روسیه را خیلی به‌هم نزدیک کرده است ولی این نمی‌تواند راهبردی باشد و بنابراین خطای تحلیلی است که ما متأسفانه در ایران داریم و فکر می‌کنیم که این همکاری منجر به ارتقا، جایگاه ایران به یک متحد راهبردی در سیاست خارجی و امنیتی روسیه شده است.

کارشناس مسائل روسیه در ادامه خاطرنشان کرد: در چندماهه گذشته در عرصه میدانی، جهت‌گیری‌ها کاملاً شفاف شده است و یک‌طرف بشار اسد، ایران و روسیه و یک‌طرف هم معارضین داخلی، ترکیه، عربستان و نیروی سوم که به‌نظر داعش است در سوریه فعال هستند.

وی با بیان اینکه با اتفاقاتی که در عرصه میدانی رخ داده، همکاری ایران و روسیه نه‌تنها تأثیرگذار بلکه برای آینده سوریه تعیین‌کننده خواهد بود، خاطرنشان کرد: ایران و روسیه بر راه‌حل سیاسی، مسالمت‌آمیز و منطق سوری ـ سوری تأکید دارند و سایر بازیگران خواهان حذف رژیم اسد هستند، اما در عمل و با توجه به پیروزی‌های اخیری که ارتش سوریه به‌دست آورده است و نیز گشایش ژئوپلیتیکی ایران پس از توافق برجام، ائتلاف ایران و روسیه که خواهان حفظ ساختار موجود و ماندن اسد در قدرت هستند، در آینده سوریه تعیین‌کننده خواهد بود.

محمدتقی جهانبخش در خاتمه اظهار داشت: ایران و روسیه به‌دنبال حفظ ساختار سیاسی در سوریه هستند و این امر الزاما به معنای ماندن بشار اسد در قدرت نیست.