خرد خام

نوشته های محمد تقی جهانبخش

خرد خام

نوشته های محمد تقی جهانبخش

خرد خام

محمد تقی جهانبخش - کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «روند صلح» ثبت شده است

موج - گروه اقتصاد سیاسی
پس از انتشار خبری در مورد انشعاب طالبان و تاسیس گروهی به رهبری ملامحمد رسول که برداشت غیر رادیکالی داشت، این سوال در اذهان مطرح شد که دودستگی میان شبه‌نظامیان طالبان چه تاثیری بر صلح و امنیت افغانستان خواهد گذاشت. این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که داعش نیز توانسته در این کشور با جذب نیرو حوزه نفوذی برای خود تعریف کند.
از این‌رو برای بررسی وضعیت امنیتی افغانستان و تقابل داعش و طالبان در آینده این کشور، گفتگویی با محمدتقی جهانبخش، کارشناس مسائل افغانستان، انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.


آیا می‌توان با توجه به انشعاب در طالبان و به‌ وجود آمدن گروهی که دیدگاه‌های مسالمت‌آمیزتری دارد، از بازتعریف کلمه «تروریسم» در این کشور سخن گفت؟
اتفاقی که در افغانستان بعد از مرگ ملا عمر رخ داد، تغییر چندانی در کنش‌های اصلی و استراتژی‌های این گروه ایجاد نکرده است؛ زیرا حتی قبل از اینکه خبر مرگ ملاعمر منتشر شود، گروهی از طالبان در روند دستیابی به صلح، وارد گفت و گو با دولت کابل شده بود اما بعد از انتشار خبر مرگ وی این روند به بن‌بست رسید، تا اینکه مدتی پیش گروهی تحت عنوان «شورای عالی امارت افغانستان» از طالبان انشعاب یافت و به رهبری ملا محمد رسول اعلام موجودیت کرد. این جریان به لحاظ کارکردی ظاهرا چندان تاثیرگذار نخواهد بود؛ چرا که ابعاد، جایگاه، مقبولیت و مشروعیت آن مشخص نیست. به‌ علاوه لجستیک و پشتیبانان آن ظاهرا قابل توجه نیستند. از این جهت اصولا توجه بیش‌ از اندازه به آن حداقل در شرایط فعلی نمی‌تواند مفید باشد. اما اینکه این گروه از دیدگاه‌های جدیدی مثل پذیرش حضور زن در محیط بیرون از خانه و برابری زن و مرد سخن می‌گوید، در راستای جلب افکار عمومی قابل‌ تحلیل است. آن‌ها در تلاش‌اند با این مفاهیم وارد دیالوگ با دولت شوند و بتوانند سهم خواهی کنند؛ وگرنه این گروه تاثیرگذار نیست و جایگاه آن در مجموعه طالبان و نیز منظومه افراط‌گرایی در افغانستان نامعلوم است، لذا با این شرایط نمی‌توان از تغییر تعریف تروریسم در افغانستان سخن گفت و اطلاق لفظ «طالب خوب» یا «تروریسم خوب» اصولا موضوعیت ندارد.


پی نوشت:

1- پیوند این مطلب در خبرگزاری موج

2- پیوند این مطلب در پایگاه رصد

ریشه‌هاوپیامدهای ناامنی‌های شمال افغانستان

چهارشنبه, ۶ خرداد ۱۳۹۴، ۰۳:۵۳ ق.ظ

یادداشت تحلیلی در سایت مرکز بین‌المللی مطالعات صلح


افغانستان سال‌هاست که به‌عنوان کانون صدور افراط‌گری، تروریسم و مواد مخدر شناخته می‌شود؛بااین‌حال مدتی است که زمزمه‌های صلح در افغانستان و پایان درگیری دولت وحدت ملی و جریان طالبان به گوش می‌رسد. ازاین‌رو بسیاری به کاهش آلام امنیتی این کشور از گذرگاه صلح دولت و طالبان امیدوار بودند. ظهور جریان‌های نزدیک به داعش و گسترش ناامنی‌ها در شمال افغانستان نشان داد که امید بستن به صلح در کشوری که پایه‌های افراط‌گری در آن مستحکم است، چندان نزدیک به صواب نیست.

در هفته‌های اخیر شاهد گسترش اقدامات تروریستی در مناطق شمال و شمال شرق افغانستان بوده‌ایم. شمال افغانستان که هم‌مرز با منطقه آسیای مرکزی است، عمدتاً شامل شش ولایت بدخشان، تخار، قندوز، بلخ، جوزجان، فاریاب و بادغیس است. ولایات شمالی عموماً از امنیت نسبی بالاتری در میان سایر ولایات افغانستان بهره‌مند بوده‌اند. بااین‌حال در ماه‌های اخیر شاهد گسترش ناامنی در بیش از 10 ولایت شمالی افغانستان هستیم. در بدخشان، هزاران جنگجوی چچنی، ازبک، تاجیکی و طالبان محلی، پایگاه دایر کرده و تعدادی از ولسوالی های بدخشان را به‌شدت ناامن ساخته‌اند. نمایندگان مردم سایر ولایات شمالی افغانستان، مخصوصاً فاریاب، سرپل، قندوز، جوزجان، سمنگان و…در مجلس نیز در گفتگوهای رسانه‌ای خود صراحتاً می‌گویند که برخی ولسوالی های مهم ولایات‌شان در آستانه سقوط به‌دست جنگجویان است. همزمان مقامات فدراسیون روسیه از گسترش ناامنی در این منطقه ابراز نگرانی کرده‌اند. روس‌ها با توجه به‌وجود رگه‌های بنیادگرایی در کشورهای منطقه آسیای مرکزی، از گسترش ناامنی به این کشور که از سویی هم‌مرز با افغانستان و از سویی حاشیه امن و عمق راهبردی آن به‌شمار می‌روند، به‌شدت نگران هستند. در این نگاره سعی خواهد شد تا ریشه‌ها و پیامدهای حوادث اخیر در مناطق شمالی افغانستان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.